Một nghiên cứu ở trường Sức khỏe UC Davis đã phát hiện ra là một liều vaccine Bacillus Calmette-Guérin (BCG), thứ vaccine phòng ngừa lao có tuổi đời cả thế kỷ, có thể làm giảm gánh nặng ung thư gan và làm tăng khả năng sống sót của chuột mắc ung thư gan.
Giáo sư ngoại hạng Yu-Jui Yvonne Wan (trái).
Nghiên cứu này, được xuất bản trên tạp chí Advanced Science, là nghiên cứu đầu tiên chứng tỏ để chứng tỏ những hiệu quả đầy hứa hẹn của vaccine này trong điều trị ung thư gan 1.
Hepatocellular carcinoma (HCC) là dạng ung thư gan phổ biến và đứng trong top ba nguyên nhân gây tử vong liên quan đến ung thư trên toàn cầu. Các liệu pháp hiện nay, bao gồm phẫu thuật, xạ trị, hóa trị, liệu pháp miễn dịch học và ghép gan, nhưng hiệu quả điều trị vẫn còn rất ảm đạm.
BCG, thứ vaccine phòng lao có tuổi đời một thế kỷ, được làm từ vi khuẩn sống Mycobacterium bovis 2. Nó được coi là an toàn và được sử dụng rộng rãi khắp thế giới.
BCG cũng được biết là thúc đẩy hệ miễn dịch của cơ thể người tiêm. Cơ quan quản lý dược và thực phẩm Mỹ (FDA) đã chấp nhận nó trong việc điều trị bệnh ung thư bàng quang. Dẫu vậy thì việc BCG có hiệu quả tiềm năng trong điều trị các khối u rắn, giống như những khối u của ung thư gan, vẫn còn chưa được biết rõ.
Nghiên cứu mới, do giáo sư xuất sắc Yu-Jui Yvonne Wan dẫn dắt, đã chứng tỏ một liều vaccine BCG được tiêm dưới da cũng có thể làm giảm sẹo mô (xơ hóa), cải thiện chức năng gan, giảm lipid gan, và co ngót khối u.
“HCC là dạng ung thư khó điều trị. Loại ung thư này được coi như dạng khối u lạnh, không phản hồi tốt với liệu pháp miễn dịch”, theo Wan, một trong những tác giả chính của nghiên cứu và phó khoa phụ trách nghiên cứu ở Khoa Bệnh học và Y học thí nghiệm UC Davis. “Chúng tôi có lý do để tin là vaccine BCG có thể kích thích một phản hồi miễn dịch. Vì vậy chúng tôi tiêm một liều BCG cho chuột mắc ung thư gan, và thật ngạc nhiên là nó đủ để kích hoạt hệ miễn dịch của cơ thể và giảm khối u”.
Vaccine BCG điều trị bệnh ung thư HCC và làm tăng sống sót của chuột mắc ung thư HCC.
Vaccine lao chống lại ung thư gan như thế nào?
Các nhà nghiên cứu đã tiêm một liều BCG dưới da cho chuột mắc ung thư gan. Đây cũng là cách vaccine BCG được tiêm cho mọi người. Họ phát hiện ra là BCG làm giảm viêm và khuyến khích các tế bào T của hệ miễn dịch hoạt động. Nó cho phép sự xâm nhập của các tế bào T CD4+ và CD8+ và các đại thực bào M1 vào tế bào.
“Chúng tôi phát hiện ra là điều trị bằng BCG dẫn đến việc di chuyển của các tế bào T và các đại thực bào đến khối u. Nó cũng kích hoạt sự miễn dịch của cơ thể và tăng cường tín hiệu IFN-γ, vốn đóng góp vào hiệu quả chống ung thư gan HCC”, Wan nói.
IFN-γ là một cytokine có vai trò điều hòa quan trọng trong hệ thống phòng vệ của cơ thể thông qua vai trò trung gian của các phản ứng miễn dịch bẩm sinh và thích nghi. Tín hiệu IFN-γ có liên quan chủ yếu đến các phản hồi viêm nhiễn và miễn dịch trung gian tế bào 3.
Các đại thực bào đều là những tế bào máu trắng có thể chống lại ung thư. BCG tạo ra tín hiệu IFN-γ, dẫn đến việc giết chết các tế bào ung thư.
Nghiên cứu này cũng đã thử nghiệm xem liệu các hiệu quả của BCG lên ung thư gan có phụ thuộc vào giới không. “Trong khi các nghiên cứu trước đây đều chứng tỏ sự khác biệt giới trong hiệu quả lên hệ miễn dịch của BCG, dữ liệu của chúng tôi chứng tỏ là cả chuột đực và cái mắc HCC đều phản hồi với điều trị bằng BCG”, Wan cho biết thêm.
Một liệu pháp miễn dịch tốt hơn cho ung thư gan
Liệu pháp miễn dịch bằng vi khuẩn, như BCG, đưa ra một lựa chọn cho liệu pháp miễn dịch hiện nay dựa trên các ức chế điểm kiểm soát miễn dịch. Nó cũng có tiềm năng làm cách mạng hóa cách tiếp cận điều trị HCC.
“Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy là liệu pháp miễn dịch BCG cho HCC khác biệt và vượt trội so với những liệu pháp miễn dịch khác. Chỉ cần một mũi tiêm duy nhất. Trong mô hình động vật, BCG tạo ra những kết quả điều trị chống ung thư gan tốt hơn các liệu pháp miễn dịch tiêu chuẩn khác, như chống PD-1. Điều này có nghĩa là có tiềm năng cho việc lên kế hoạch điều trị đơn giản hơn”, Wan giải thích.
Những định hướng tương lai
Những phát hiện của nghiên cứu này đề xuất vaccine BCG có thể được tái sử dụng cho việc điều trị HCC. Phát hiện này rất có ý nghĩa, do BCG đã được sử dụng an toàn khắp thế giới.
Các nhà nghiên cứu chỉ ra sự cần thiết khám phá năng lực ngăn ngừa tiềm năng của BCG và việc liệu nhiều liều thậm chí có thể hiệu quả hơn trong cuộc chiến chống lại ung thư gan hay không. Hiệu quả có thể được tăng cường qua việc điều chỉnh liều lượng, thời gian tiêm và số liều khác nhau.
“Nếu BCG điều trị được một khối u rắn như ung thư gan thì tôi lạc quan là nó có thể có hiệu quả tốt với những dạng ung thư khó điều trị khác. Chúng tôi có thể cần nghiên cứu thêm để chuyển sang bước tiếp theo, ví dụ chúng tôi vẫn chưa rõ trí nhớ miễn dịch này kéo dài trong bao lâu, vì vậy sự hiệu quả của vaccine này theo thời gian vẫn còn là một bí ẩn. Cơ chế này có thể phức tạp và cần phải có nghiên cứu thêm”, Wan giải thích.
Nhóm nghiên cứu cũng khuyến nghị kiểm tra tác động của BCG lên hệ vi sinh đường ruột thông qua trục gan – ruột.
Link bài viết: https://tiasang.com.vn/doi-moi-sang-tao/vaccine-lao-co-the-thu-nho-cac-khoi-u-ung-thu-o-gan-chuot/
